{mosimage}Έκθεση φωτογραφιών του Καμίλο Νόλλα, που αποτυπώνει παλιά καπνεργοστάσια, παρουσιάζουν το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας και το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, από τις 17 έως τις 23 Σεπτεμβρίου, στην κεντρική βιβλιοθήκη Δράμας.

Όπως λέει ο ίδιος ο Καμίλο Νόλλας, η αρχική ιδέα προέκυψε τον Σεπτέμβρη του 2003, όταν τον προσκάλεσε ο Δήμος Αγρινίου, προκειμένου να φωτογραφήσει τις καπναποθήκες της πόλης. Ο καλλιτέχνης ξεκίνησε την εργασία που του ανατέθηκε, χωρίς όμως να έχει κάποια ιδιαίτερη γνώση σχετικά με την ιστορία του καπνού.

«Η φωτογράφηση και η έρευνα με οδήγησαν αργότερα στο Βόλο κι από εκεί στη Δράμα, στην Καβάλα και στην Ξάνθη», λέει ο Νόλλας και συνεχίζει, περιγράφοντας την ομορφιά που ανακάλυψε σε αυτούς τους χώρους: «στη Βόρεια Ελλάδα, τα καπνεργοστάσια τα λένε καπνομάγαζα. Η περιπλάνηση μέσα στις αχανείς αίθουσες, που κάποτε έσφυζαν από ζωή, με έκανε να ανακαλύψω πόσο σημαντική υπήρξε στην Ελλάδα, όχι μόνο η καλλιέργεια του καπνού, αλλά και το εμπόριό του. Σε κάθε αποθήκη που έμπαινα εκείνο που με εντυπωσίαζε ήταν το μέγεθος. Αυτά τα πολυώροφα κτίρια, με τα ψηλοτάβανα μονόχωρα σαλόνια, τα κλιμακοστάσια, τα αναβατόρια, τους ατελείωτους διαδρόμους και τις εκτός λειτουργίας μηχανές, κέντρισαν το ενδιαφέρον μου. Ο τρόπος που έμπαινε το φως από τα μισάνοιχτα παντζούρια, η πατίνα στα πέτρινα ντουβάρια, τα νοτισμένα πατώματα από την υγρή μυρωδιά του καπνού με οδήγησαν στην απόφαση να επικεντρώσω τη φωτογράφησή μου στους εσωτερικούς χώρους».

Πρόκειται για μία εργασία, για την οποία, όπως λέει ο Νόλλας, χρειάστηκε χρόνος έως ότου ολοκληρωθεί. «Αφιέρωσα», σημειώνει «τον απαιτούμενο χρόνο, φωτογραφίζοντας με φιλμ. Αν και το φιλμ είναι φθαρτό, με ένα κλικ το θέμα μπορεί να περάσει στην αιωνιότητα. Η λήψη κάθε φωτογραφίας δεν έχει ανοχές σε τεχνικά λάθη και απαιτεί προσοχή. Η συγκέντρωση είναι έντονη…».

Και ο Καμίλο Νόλλας τονίζει ολοκληρώνοντας «Η ενότητα των φωτογραφιών καθορίστηκε από την προηγούμενη κοινή χρήση αυτών των κτιρίων, αλλά και από τη σημερινή τους. Αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου σχεδίου καταγραφής όλων των καπναποθηκών της Ελλάδος, στο οποίο θα παρουσιάζεται η βιομηχανική κληρονομιά που μας άφησε η καλλιέργεια του καπνού. Απώτερος σκοπός είναι να διατηρηθούν προτού καταρρεύσουν ή γκρεμιστούν αυτά τα μνημεία, τα οποία επιβεβαιώνουν ότι το εμπόριο του καπνού συνιστά αναπόσπαστο κομμάτι της οικονομικής και πολιτιστικής ιστορίας του τόπου μας».

Την έκθεση επιμελήθηκε ο Θανάσης Μουτσόπουλος, ο οποίος σημειώνει:
«Αυτοί οι χώροι, οι πιο πολλοί απ’ αυτούς, έχουν αδειάσει. Από τη στιγμή που αφαιρέθηκαν τα αντικείμενα, έπαψαν να είναι καπνεργοστάσια και, εκτός από το να είναι απλώς άδειοι χώροι, παραμένουν χώροι χωρίς καμιά λειτουργία. Πιθανότατα πολλοί απ’ αυτούς θα γίνουν στο μέλλον πολυχώροι, μουσεία, για τον καπνό ή για άλλα θέματα, θέατρα, μπαράκια, δημοτικά καταστήματα, μπουτίκ ή shopping malls όμως, μέχρι τότε, θα παραμένουν άδειοι χώροι, χώροι χωρίς λειτουργία, χώροι κυριολεκτικά άχρηστοι. Είναι κακό αυτό; Όσο εφιαλτική κι αν είναι αυτή η προοπτική για τους αρχιτέκτονες, ίσως χρειαζόμαστε περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο στη ζωή πράγματα χωρίς χρήση, χώρους χωρίς χρήση. Θα ήταν ευχής έργο αν είχαμε στα σπίτια μας κάποιον (-ους;) χώρο (-ους;) χωρίς καμία απολύτως χρήση, ούτε αποθηκευτική, ούτε δευτερεύουσα, ούτε τίποτα. Εντελώς άχρηστοι χώροι. Εξάλλου, ας μην το ξεχνάμε, η τέχνη είναι ίσως η μόνη ανθρώπινη λειτουργία που παραμένει άχρηστη, χωρίς καμιά χρήση. Επιπλέον είναι Μη-Τόποι (Non-places), τόποι, δηλαδή, που δείχνουν πανομοιότυποι και λειτουργούν παρόμοια, άσχετα με το πολιτιστικό περιβάλλον, όπως τα βενζινάδικα, τα αεροδρόμια, οι αλυσίδες ξενοδοχείων, τα φαστ φουντ εστιατόρια, τα σουπερμάρκετ, τα κλαμπ. Μόνο που τα βιομηχανικά «ερείπια», χωρίς να στερούνται αρχιτεκτονικές ιδιαιτερότητες, έχουν μετατραπεί σε τέτοιους τόπους μέσα από την απογύμνωσή τους. Έτσι, τελικά, δεν υπάρχει κανένας τρόπος να ξεχωρίσεις αν τα συγκεκριμένα κενά δωμάτια βρίσκονται στο Αγρίνιο, τον Βόλο ή τη Σικελία. Υπέροχες κενότητες γεμίζουν τις φωτογραφίες του Καμίλο Νόλλα, γεγονός λυτρωτικό μέσα σε μια ζωή γεμάτη πληθωρισμό, σε όλα τα επίπεδα.

Την έκθεση συνοδεύει η έκδοση, από τις εκδόσεις Καστανιώτη, του αντίστοιχου καταλόγου φωτογραφιών του Καμίλο Νόλλα, με τίτλο «Καπνομάγαζα= Tobacco Factories= Les manufactures de tabac: Αγρίνιο, Βόλος, Δράμα, Καβάλα, Ξάνθη», σε μετάφραση Michael Eleftheriou- Eliane Pauwels.
Ο επιμελητής, Θανάσης Μουτσόπουλος, λέει για το βιβλίο:
«Οι φωτογραφίες του Καμίλο Νόλλα αποτυπώνουν σχέσεις χώρου σαν ενδείξεις, σαν ίχνη, σαν αποκαΐδια του χρόνου. Ίσως σε κάποια χρόνια, κάποιος ανακαλύψει αυτό το βιβλίο. Οι σελίδες θα έχουν πιθανότατα κιτρινίσει (εκτός αν πλέον χρησιμοποιείται χαρτί χωρίς οξέα). Το ίδιο το βιβλίο, οι φωτογραφίες θα είναι ερείπια (των αρχών του 21ου αιώνα) που θ’ απεικονίζουν ερείπια (των αρχών του 20ου αιώνα)…»


Info:
Κεντρική Βιβλιοθήκη Δράμας, Αγ. Βαρβάρας 5, τηλ. 25210-47575
Ώρες Λειτουργίας: Δευτέρα-Κυριακή: 09:00-21