(Εισήγηση Του Νίκου Θεοδοσίου στο 3ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ  (11-12 Ιουνίου 2007 στήν ενότητα Ο Κινηματογράφος στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση)Η ανάγκη εισαγωγής του μαθήματος του κινηματογράφου και γενικά των οπτικοακουστικών στο σχολείο, όσο κι αν καρκινοβατεί στην Ελλάδα, δεν αμφισβητείται. Το ζητούμενο μέχρι σήμερα είναι με ποιόν τρόπο θα γίνει, ποια προγράμματα πρέπει να εφαρμοστούν και ποιο θα είναι το περιεχόμενο της οπτικοακουστικής παιδείας.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο το θέμα «Παιδί και Κινηματογράφος» απασχόλησε έντονα τα τελευταία χρόνια τους υπουργούς Πολιτισμού και Παιδείας. Από το 1996, στην 8η Συνάντησή των ευρωπαίων Υπουργών Πολιτισμού, που έγινε στη Βουδαπέστη, μπήκαν τα θεμέλια για τη στήριξη του Κινηματογράφου για Παιδιά και Νέους, καθώς και την ένταξη του κινηματογράφου στην εκπαίδευση σαν ξεχωριστό μάθημα.

Ανάμεσα στα πορίσματα της Συνάντησης, συμπεριλαμβάνονται και τα εξής:

    *Οι νέοι πρέπει να αποκτήσουν κριτικό πνεύμα όσον αφορά τα οπτικοακουστικά μέσα επικοινωνίας γενικά και ειδικότερα τον κινηματογράφο. Η εκπαίδευση στα σχολεία πρέπει να περιλαμβάνει προγράμματα σχετικά με τον κινηματογράφο και να παρέχει ειδική εκπαίδευση στους εκπαιδευτικούς.
    *Πρέπει να δημιουργούνται και εξωσχολικά εργαστήρια κινηματογράφου και βίντεο για παιδιά και νέους.

Για να υλοποιηθούν τα παραπάνω χρειάζεται να γίνουν πραχτικά βήματα. Οι προτάσεις που ακολουθούν στηρίζονται:

   1. Στη εντεκάχρονη εμπειρία της λειτουργίας του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους, μοναδικού στο είδος του στην Ελλάδα και ένα από τα 10 καλύτερα στον κόσμο.
   2. Στη δεκάχρονη λειτουργία κινηματογραφικών εργαστηρίων με παιδιά σε Ελλάδα και Κύπρο (τόσο πρωτοβάθμιας όσο και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης) .
   3. Στην οκτάχρονη εμπειρία διοργάνωσης εκπαιδευτικών προβολών κινηματογραφικών ταινιών σε όλη την Ελλάδα αλλά και τα απόδημα ελληνόπουλα μέσα από το δίκτυο του Νεανικού Πλάνου.
   4. Στη δίχρονη λειτουργία εργαστηρίων για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης ? για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
   5. Στην επτάχρονη εμπειρία του Camera Zizanio, του πρώτου και σημαντικότερου στην Ευρώπη Φεστιβάλ ταινιών που έχουν κάνει παιδιά και νέοι έως 20 ετών.
   6. Στην εμπειρία από τη συμμετοχή παιδιών από την Ελλάδα σε κινηματογραφικά εργαστήρια στο εξωτερικό (τουλάχιστον 10 αποστολές σε Γαλλία, Ιταλία, Σερβία, Ουγγαρία, Πολωνία, Κορέα κλπ. τα δυο τελευταία χρόνια)
   7. Τη συμμετοχή στελεχών του Φεστιβάλ Ολυμπίας σε διεθνή συνέδρια και την γνωριμία με τα εκπαιδευτικά συστήματα που εφαρμόζονται εκεί και κυρίως σε χώρες με παράδοση στο χώρο αυτό όπως  Γαλλία, Δανία, Αγγλία κλπ.

Γενική διαπίστωση από όλες τις χώρες είναι ότι, το ζήτημα της οπτικοακουστικής παιδείας είναι ένα θέμα ανοιχτό με πολλαπλές προσεγγίσεις, αντικείμενο πειραματισμών, ερευνών, συνεδρίων κλπ.

Στο πρώτο βασικό ερώτημα, σε ποιες βαθμίδες της εκπαίδευσης μπορεί να εφαρμοστούν προγράμματα την απάντηση δίνει η εμπειρία από Φιλανδία, Δανία, Ιταλία κλπ όπου ήδη εφαρμόζονται προγράμματα σε νηπιαγωγεία. Προγράμματα που δεν περιορίζονται στη θέαση κινηματογραφικών ταινιών αλλά και στη δημιουργία μικρών ταινιών. Άρα περιορισμός προς τα κάτω δεν υπάρχει.

Το περιεχόμενο:

Σχηματοποιήσεις που υπάρχουν μέχρι τώρα που κόβουν σε δυο ή περισσότερα κομμάτια την οπτικοακουστική εκπαίδευση με πρώτο την φιλμική ανάλυση (προβολή ταινιών, συζητήσεις, εργασίες πάνω σε αυτά) και δεύτερο τη δημιουργία οπτικοακουστικών έργων από τους μαθητές δεν είναι σωστή. Και τα δύο πρέπει να λειτουργούν παράλληλα. Γνωρίζουμε καλύτερα ένα πράγμα όταν γίνεται πράγμα για μας.

Για πραχτικούς και μόνο λόγους μπορούν να χωριστούν ? μια και στο πρώτο επίπεδο μπορούμε να έχουμε μεγάλη συμμετοχή παιδιών ενώ στο δεύτερο απαιτούνται μικρές ομάδες. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται σαν διαφορετικές διαδικασίες.

Η Φιλοσοφία

Σημαντικό σημείο είναι η φιλοσοφία των προγραμμάτων, οι βασικές αρχές τους. Συνοπτικά:

Α. Σε κάθε στάδιο δίνεται έμφαση στην τέχνη του κινηματογράφου. Όχι υποταγή  στην αισθητική του βιντεοκλίπ που αποτελεί άρνηση της συγκροτημένης αφήγησης και αποδιοργανώνει τη σκέψη.

Β. Στο σύνολό της η οπτικοακουστική παιδεία στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση εστιάζεται σε μια εισαγωγή στην τέχνη του κινηματογράφου. Εξοικειώνει με τις νέες τεχνολογίες, δίνει αισθητικές κατευθύνσεις. Δεν λειτουργεί ως ανιχνευτής ταλέντων. Είναι επικίνδυνες οι διαδικασίες που δημιουργούν στους μαθητές αυταπάτες ότι ανοίγει ο δρόμος στον λαμπερό χώρο του θεάματος. Στοιχεία ανταγωνισμού ανάμεσα σε μαθητές ή σχολεία δεν πρέπει να υπάρχουν. Στοιχεία επαγγελματικού προσανατολισμού μπορούν να δίνονται στα τελευταία χρόνια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Γ. Η κινηματογραφική παιδεία δεν μπορεί να είναι ένα υποχρεωτικό μάθημα στο οποίο οι μαθητές εξετάζονται και βαθμολογούνται. Αν συμβεί αυτό θα καταλήξει να γίνει βαρετό και ανούσιο. Μπορεί να λειτουργεί παράλληλα με τα άλλα μαθήματα και να γίνει ταυτόχρονα εργαλείο στην όλη μαθησιακή διαδικασία.

Για τη λειτουργία οποιουδήποτε προγράμματος χρειάζεται:

Α. Οργανωτικά

    *σε κυβερνητικό επίπεδο η συνεργασία δυο υπουργείων, Παιδείας και Πολιτισμού για την χρηματοδότηση των προγραμμάτων.
    *Η άμεση εμπλοκή του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου είναι απαραίτητη.
    *Απαιτείται η σύσταση δύο επιτροπών:
   
1. Μια εθνική επιτροπή που έχει την ευθύνη του προγράμματος σε εθνικό επίπεδο. Συμμετέχουν εκπρόσωποι των εμπλεκόμενων φορέων, Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους, Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, Υπουργείο Πολιτισμού και Υπουργείο Παιδείας (Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς). Προσωπικότητες από το χώρο του κινηματογράφου και της παιδείας που έχουν σχέση με το αντικείμενο. Επίσης επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων (παιδοψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι κλπ).
  
2. Μια τεχνική (οργανωτική) επιτροπή που παρακολουθεί στενά την υλοποίηση του προγράμματος στη διάρκεια όλου του χρόνου.

      Ετήσιες πανελλαδικές συναντήσεις όσων μετέχουν στο πρόγραμμα για αξιολόγηση της εφαρμογής του προγράμματος, ανταλλαγή εμπειριών κλπ.

Β. Εκπαιδευτικά

      Εκπαίδευση εκπαιδευτικών από επαγγελματίες του χώρου ή άλλες σχετικές ειδικότητες μέσα από σεμινάρια και εργαστήρια.
  

      Σύνταξη εκπαιδευτικών φυλλαδίων και δημιουργία άλλου εκπαιδευτικού υλικού CD , DVD κλπ.
 

      Στενή συνεργασία εκπαιδευτικών με επαγγελματίες του κινηματογράφου στην υλοποίηση των προγραμμάτων.
   

      Στα πλαίσια της αποκέντρωσης, αξιοποίηση δυνάμεων σε τοπικό επίπεδο (κινηματογραφιστές, λέσχες κλπ.)
  

      Χρήση του διαδικτύου για επικοινωνία , ανταλλαγή εμπειριών, μεταφορά βοήθειας, προβολή των έργων κλπ.
   

      Εξοπλισμός σταδιακά των σχολείων με τα στοιχειώδη μέσα  για τη δημιουργία οπτικοακουστικών έργων (κάμερες, υπολογιστές, βιντεοπροζέκτορες κλπ)
   

      Λειτουργία κινηματογραφικών κατασκηνώσεων την περίοδο των διακοπών με συμμετοχή παιδιών από το εξωτερικό.
   

      Αποστολή παιδιών από την Ελλάδα σε κινηματογραφικά εργαστήρια στο εξωτερικό.

Γ. Άνοιγμα στον κόσμο

  

      Παρουσίαση των έργων των παιδιών σε τοπικές εκδηλώσεις ? μίνι φεστιβάλ.
  

      Παρουσίαση των έργων σε εθνικό επίπεδο στο Camera Zizanio.
   

      Προώθηση των έργων των παιδιών σε Φεστιβάλ ή συναντήσεις στο εξωτερικό.

Επιβράβευση

       Οι διακρίσεις των έργων των παιδιών τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και διεθνές των καλλιτεχνικών έργων πρέπει να ανταμείβεται με τον ίδιο τρόπο που γίνεται τώρα με τις αθλητικές διακρίσεις. Αυτό είναι ένα κίνητρο που θα οδηγήσει στην αισθητική αναβάθμιση  της παιδείας.

Αποτέλεσμα

Μέσα από αυτή τη διαδικασία

   1. Τα  παιδιά αποκτούν γνώσεις  αλλά και το πιο σημαντικό, επικοινωνούν μέσα από τα έργα τους, σε ένα υψηλό ποιοτικά  επίπεδο.
   2. Τα παιδιά από την Ελλάδα επικοινωνούν με τα παιδιά του εξωτερικού διευρύνοντας τα παιδία δράσης.
   3. Ο κινηματογράφος κερδίζει θεατές.
   4. Ενισχύεται ο ελληνικός κινηματογράφος.
   5. Η κοινωνία κερδίζει  ενεργούς πολίτες.
   6. Οι επαγγελματίες του κινηματογράφου διευρύνουν τις δυνατότητες απασχόλησης και δημιουργίας.